Het is nu vr maart 29, 2024 3:37 pm




Forum gesloten Dit onderwerp is gesloten, je kunt geen berichten wijzigen of nieuwe antwoorden plaatsen  [ 13 berichten ] 
Bezoek aan locatie: "De aanslag" 
Auteur Bericht
Vin1
Bericht Bezoek aan locatie: "De aanslag"
Dit topic is min of meer naar aanleiding van het topic van ErnstJan:
http://www.stiwotforum.nl/viewtopic.php?p=142948#142948

Maar omdat dit niet echt helemaal in het topic "Boeken"pas, zet ik hier mijn verslag "ala Koos" :lol:

De feiten:
De bekendste aanslag van het Haarlemse verzet op een landverrader vond plaats op 25 oktober 1944. Even na half negen 's morgens vuurde de verzetsman Gommert Krijger de kogels af die een einde maakten aan het leven van Fake Krist. Deze keer was het gelukt. Drie eerdere pogingen om Krist te doden waren mislukt. Die morgen, zo kunnen we achteraf vaststellen, kon het haast niet opnieuw mis gaan. Er was namelijk nog een tweede executieteam van het Haarlemse verzet aanwezig om Krist neer te schieten. Hannie Schaft en Truus Oversteegen wilden net de gehate politieman inhalen, de pistolen al in de hand, toen hij voor hun ogen dood van zijn fiets viel. Een coördinatiefout van het verzet die overigens duidelijk maakt dat Krist hoog op de hitlist stond. Dat had zijn redenen.

Een gevaarlijke verrader
Fake Krist, geboren in 1904 in Beilen, werkte sinds 1932 bij de Haarlemse politie. Hij was lid van de NSB en van het daarmee verbonden Rechtsfront. Tijdens de bezetting was hij een van de meest toegewijde en fanatieke medewerkers van de Duitse Sicherheitsdienst. Hij had veel succes met het opsporen van joden, onderduikers en verzetslieden. In 1944 arresteerde hij in één nacht met hulp van zijn trouwste medewerkers zelfs 26 mensen. Vanaf het voorjaar van 1944 luisterde het Haarlemse verzet zijn telefoontoestel op het politiebureau af. Gaandeweg werd duidelijk dat Krist de namen van veel onderduikers en verzetslieden kende die hij nog wilde gaan arresteren. In september 1944 besloot de leiding van het verzet in Haarlem en omgeving dat deze gevaarlijke verrader geliquideerd moest worden. Op Dolle Dinsdag, 5 september, deed de Raad van Verzet (RVV) een eerste poging Krist te doden. Maar die had zijn belager, Otto de Ronde, in de gaten en wist te ontkomen. Een aanslag diezelfde dag op Krists medewerker Harm Smit, uitgevoerd door de RVV-ers Truus Oversteegen en Jan Heusdens, lukte wel. Daarna deed een knokploeg die opereerde vanuit Stoop's bad nog een tweetal pogingen Krist te pakken te nemen, maar die mislukten door pech.

De politieknokploeg treft voorbereidingen
Krist was dus een gewaarschuwd man. Hij wist terdege dat het verzet achter hem aan zat en liet zich op zijn tochten door de stad bewaken door een man met een karabijn. De politieknokploeg, extra gemotiveerd om deze verraderlijke collega het zwijgen op te leggen, ging nu zijn voorbereidingen treffen. Die taak nam Chris Treffers, die bij de luchtbeschermingsdienst werkte, op zich: 'Krist was in de kost bij NSB'ers op de Westergracht, aan de kant van de kerk, en ik had al gauw uitgevonden op welk tijdstip hij van huis ging, op weg naar zijn bureau. Het leek me het gunstigst hem vanuit de Bavoschool, aan de overzijde nabij de Leidsevaart te laten neerschieten. Ik zelf was geen schutter, het karwei moest door een ander worden geklaard'. Daarvoor werd scherpschutter Gommert Krijger, alias Zwarte Kees, uit het Haarlemmermeerse verzet aangewezen door zijn commandant Cor van Stam. Treffers had inmiddels sleutels van de school in handen gekregen. Drie man zouden het executieteam vormen: Jan Overzet, Chris Treffers en Gommert Krijger. In de omgeving van de Westergracht en de Leidsevaart hielden leden van de politieknokploeg de boel in de gaten.

Fake woonde aan de Westergracht te Haarlem:
Afbeelding

Schoten uit het gymlokaal
In de vroege morgen van 25 oktober 1944 drongen de drie mannen de school binnen. Ze gingen naar het gymlokaal op de eerste verdieping en wachtten af. Om te kunnen schieten hadden ze een ruit kapotgeslagen. Geheel onverwacht kwam opeens de concièrge van de school het lokaal binnen. Hij werd vastgebonden. Jan Overzet: 'Even over half negen kwam Krist aanfietsen. Hij was in uniform en had een karabijn op zijn rug. (...). Ik gaf Krijger een teken, want hij kende Krist niet. De afstand tussen ons en Krist was ongeveer 40, 50 meter'. Krijger legde aan en heeft waarschijnlijk vier keer geschoten. Het eerste schot ketste op de Bavo. Steenscherven verwondden de jeugdige Gerard Strik die net naar buiten was gekomen. De andere schoten maakten een einde aan het leven van Krist. Diens bewaker heeft niets kunnen ondernemen. De verzetsmannen wisten, nog voordat de Duitsers de omgeving afzetten, te ontkomen.

De school van waaruit geschoten werd. Helaas is de school voor een groot deel vervangen door Nieuwbouw. De schoten kwamen uit het linker deel wat nu nieuwbouw is. Rechts is nog eens stukje van de originele school te zien:
Afbeelding

Hierbij een foto van de hele school ten tijde van 1944. De school die overigens meer leed heeft aangezien...:
Afbeelding

De Bavokerk en de plek waar Fake van zijn fiets viel:
Afbeelding

Het resultaat van de geslaagde aktie:

Toen:
Afbeelding

NU:

Afbeelding


RepresaillesAfbeelding

Het verzet wist dat de executie van Krist niet zonder gevolgen zou blijven. De Duitsers zouden wraak nemen voor de aanslag op deze belangrijke collaborateur. Die zou zeker mensenlevens kosten. Gedurende het laatste oorlogsjaar werd de confrontatie tussen verzet en bezetter steeds grimmiger. Het was oorlog, het was hard tegen hard. In die sfeer moest de afweging worden gemaakt. Als Krist zijn gang kon blijven gaan had dat waarschijnlijk nog tot de arrestatie en dood van tientallen joden en verzetslieden geleid. De Duitse wraak liet niet lang op zich wachten. 's Morgens vroeg op de dag na de aanslag stopten twee Duitse militaire vrachtwagens bij het plantsoen achter de Bavo. De ambtenaar Johan van Rijn zag het vanuit zijn slaapkamerraam gebeuren. 'Even daarna zag ik 5 mannen aan elkaar geboeid uit één der auto's springen en daarop werden zij tegen het hekje bij het plantsoen geplaatst'. Een mitrailleur salvo klonk de vijf mannen waren dood. Direct daarop ondergingen vijf anderen hetzelfde lot. De tien mannen waren afkomstig uit de gevangenis aan de Weteringschans in Amsterdam.

De drame gebeurde op de plek hieronder. Tegenwoordig staat er een standbeeld, de treurende vrouw...
Afbeelding

De Duitse wraaklust was nog niet bekoeld. Op de Westergracht werd brand gesticht in een blok van vier huizen. De inwoners waren uit hun woningen gejaagd en konden niet veel meer meenemen dan wat kleding die ze inderhaast van de kapstok hadden gegrist.

Het gevolg van de wraaklust....de uitgebrande huizen aan de westergracht links van de school:
Afbeelding

Tegenwoordig staan er weer netjes huizen. Maar let op, het huis in de schaduw in de zijstraat, bewijst dat dit in 1944 anders was. Helaas niet goed te zien omdat deze in de schaduw wegvalt.
Afbeelding



In 1949 werd in het plantsoen het standbeeld 'Treurende Vrouw' onthuld. Het is gemaakt door Ludwig Oswald Wenckebach. Op tien stenen rondom het voetstuk staan de namen van de omgekomenen. Jaarlijks vindt daar op 4 mei een herdenkingsplechtigheid plaats. (Zie foto hierboven)

Aanvullende bron: http://virtueletochten.noord-hollandsarchief.nl


za nov 13, 2010 3:43 pm
Harro
Bericht 
Buitengewoon interessant!


za nov 13, 2010 4:21 pm
Moderator
Avatar gebruiker
Jean

Geregistreerd:
vr jul 24, 2009 2:23 pm
Berichten: 1184
Woonplaats: Flanders Fields
Bericht 
Sluit mij hier bij aan , kort maar krachtig in woord en beeld gebracht,laat er maar meer "ala's" volgen.

_________________
Ni dieu, ni maitre


za nov 13, 2010 4:50 pm
Profiel
John S.
Bericht 
Helder, duidelijk en boeiend. Bedankt Vincent.


za nov 13, 2010 5:50 pm
Vin1
Bericht 
Dank jullie voor de grote complimenten! Zijn toch niet de minste forumleden :wink:
De westergracht heeft nog meer verleden, maar ik heb mij nu beperkt tot een kort verslag van de aanslag.
Ik heb nog meer gegevens en foto's over deze aanslag, maar die moet ik nog verwerken. Dus dit komt in elk geval op mijn toekomstige website waar Haarlem ook uitgelicht gaat worden omdat dit mijn geboorteplaats is....


za nov 13, 2010 6:03 pm
tendam
Bericht 
Eerder dit jaar verscheen op Dodenakkers.nl een artikel over de liquidatie op Fake Krist.
http://www.dodenakkers.nl/oorlog/verzwe ... -1944.html

De auteur kwam als jongen toevallig vlak na de aanslag langs de plek. Het heeft altijd zijn aandacht gehouden.


za nov 13, 2010 8:02 pm
ErnstJan
Bericht 
Ziet er interessant uit.


zo nov 14, 2010 9:23 am
koos24
Bericht 
Mooi verhaal, toch een beroemde foto.
Ben ik altijd gek op dat toen & nu.


zo nov 14, 2010 4:33 pm
muncio
Bericht 
Je hebt het mooi weergeven waardoor er interesse ontstaat.


ma nov 15, 2010 12:52 pm
Vin1
Bericht 
Bedankt voor jullie reacties.
@tendam: Bedankt voor de link. Daar staan toch net weer wat aanvullende details in :wink:


ma nov 15, 2010 9:54 pm
Vin1
Bericht 
Sinds een paar weken ben ik flink de boeken gedoken en getuigenverlagen en krantenartikelen aan het lezen. Verder ook contact gezocht met div. personen die mij verschaft hebben van div. details die nergens beschreven staan.

Momenteel ben ik dan ook bezig met het schrijven van een artikel over deze aanslag met alle achtergrond en details. alle tegenstrijdigheden worden door mij bloot gelegd en eventueel oplost als dat mogelijk bleek te zijn. Ik ben er al heel wat uurtjes mee zoet. Ondertussen ik zit nu op zo'n 6 volle kantjes in word met alleen pure tekst. ik verwacht nog wel zeker 4 kantjes te schrijven.

Binnenkort weer naar de Westergracht om dingen te bekijken en om nieuw aanvullend fotomateriaal te schieten t.b.v. het artikel.

Heel interessant en verslavend om te doen en ik denk erg nuttig en interessant voor geintresseerde. Er is veel info over te vinden en getuigenverslagen, maar negens is een volledig en compleet verslag gemaakt. En daar ben ik dus mee bezig.

Het is veel leesvoer, maar wel interessant. Dus echt bestemd voor de lezer die alle details tot in de puntjes wil weten :wink:

Denk aan bijv, de onderstaande details:

- Vanuit welk raam werd precies geschoten?
- hoeveel keer is er geschoten?
- Werd Krist bij het 2e schot of bij het 3e schot pas geraakt?
- Welke vluchtroute hebben de schutters genomen?

Ook bijzaken worden behandeld zoals:

- De oude school bestaat helaas niet meer, maar waarom is deze precies vervangen door nieuwbouw.
- De gevelsteen van de school heeft ook een leuk geheimpje wat ik zal onthullen...

Het is over enige tijd te lezen op mijn website die ik ergens in 2011 probeer in de lucht te laten gaan. Maar als ik al zie hoe veel werk er in dit artikel gaat zitten, dan kan het nog wel even duren :roll:


vr dec 17, 2010 1:50 am
Pieter F
Bericht 
Ik zie hem nu pas, maar een fraaie serie Vincent!


vr dec 17, 2010 5:40 pm
Avatar gebruiker
Drentse Gerrit

Geregistreerd:
vr jul 26, 2013 2:06 pm
Berichten: 213
Woonplaats: Assen
Bericht Re: Bezoek aan locatie: "De aanslag"
Vincent, mooi verslag! Leuk dat hij nu weer naar voren komt (in 2010 zat ik nog niet op het forum :) )
Ik herken de interesse (soms zelfs drang) om gebeurtenissen uit je woon/geboorte omgeving vast te leggen.
Inspirerend ook (zit alweer aan mn eigen projectjes te werken :wink: )

_________________
Zij waren jong, hielden van het leven,
zij hebben het geriskeerd, zij hebben het gegeven,
opdat het uwe mooi zal zijn.

Andre Boude, para operatie Amherst


wo jun 04, 2014 12:34 pm
Profiel
Geef de vorige berichten weer:  Sorteer op  
Forum gesloten Dit onderwerp is gesloten, je kunt geen berichten wijzigen of nieuwe antwoorden plaatsen  [ 13 berichten ] 


Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 11 gasten


Je mag geen nieuwe onderwerpen in dit forum plaatsen
Je mag niet antwoorden op een onderwerp in dit forum
Je mag je berichten in dit forum niet wijzigen
Je mag je berichten niet uit dit forum verwijderen

Zoek naar:
Ga naar:  
cron
Alle rechten voorbehouden © STIWOT 2000-2012. Privacyverklaring, cookies en disclaimer.

Powered by phpBB © phpBB Group