In Maastricht is het in vergelijking met bijv. Rotterdam, Nijmegen, Arnhem, etc 'rustig' gebleven wat betreft de schade van bombardementen. Wel is het een aantal keren goed geraakt door de Amerikanen en Engelsen. Dit kwam door de belangrijke bruggen die in Maastricht lagen. Men had in die tijd niet de technologie die men nu heeft. Daarom kwam het vaak voor dat men de verkeerde doelen bombardeerde,zo ook in Maastricht dus. Het eerste bombardement vanuit vliegtuigen dat de bewoners van Maastricht hadden mogen meemaken was op 11 en 12 mei 1940. Vlak na de bezetting door de Duitsers. De bruggen waren immers op 10 mei gesprongen,en voor de Duitsers waren deze bruggen belangrijk. Daarom werd er ook meteen begonnen met het repareren van de bruggen. Dit hadden de Engelsen natuurlijk in de gaten,en daarom zouden ze deze ook gaan proberen te vernietigen. Dit mislukte,maar wel werden de huizen in de Rechtstraat, aan de Grote Gracht, de Grote Staat en het O.L. Vrouweplein getroffen. Gevolg: 13 doden,en 100 gewonden. Dit was het eerste bombardement.
De komende maanden zou de sirene nog een hele hoop te horen zijn. Maar zonder grote gevolgen.
Wel op 8 juli 1941 (Inmiddels 1 jaar later) zou Maastricht getroffen worden. Een geallieerde bommenwerper werd getroffen door Duits luchtafweer geschut. En kwam het vliegtuig -met 2 bommen- terecht op een van de huizen aan de Wilhelminasingel. De 6 inzittende hadden zich uit het vliegtuig weten te redden,maar omdat ze op een te lage hoogte vlogen,hadden de parachutes weinig nut. De inzittende zouden later op verschillende zolders in de omgeving teruggevonden worden.
De komende 5 maanden zou het kwa slachtoffers rustig blijven. Totdat 27 November 1941. In het 'Blauw dorp' viel een grote Engelse bom, een zogeheten Blockbuster, die een heel huizenblok vernietigde tussen de Mr. Ulrichweg, de Gildeweg, de Proostdijweg en de Sint-Servatiusweg. De gevolgen: 25 doden, circa 120 gewonden en ruim 140 vernielde of beschadigde woningen. Een inwoner van Maastricht maakte dit bombardement mee,met gevolgen...
''Op 27 november 1941 werden we getroffen door een Engelse bom. Het was ongeveer 20.00 uur toen er luchtalarm werd gegeven. De zoeklichten waren op zoek naar de Engelse vliegtuigen die in Duitsland gingen bombarderen. Als schuilkelder hadden we de ‘kazematten’ bij de hand. Maar daar gingen de meeste toch nog niet naar toe. Ik was alleen thuis en was het aan leren voor m’n proefwerk geschiedenis. Ik was uit het raam aan het kijken toen het alarm weer ‘veilig’ ging en op dat moment hoorde ik alsof een trein op me afkwam en toen niets meer.
Toen ik weer bij kwam, enkele uren later, lag ik onder het puin in het huis beneden en kon me niet bewegen. Ik voelde wel iets aan mijn hand maar kon me helemaal niet bewegen want ik lag vastgeklemd tussen bed en kasten en zo. Mijn vader werkte in Wyck en was op weg naar huis. Hij heeft me uiteraard gezocht en uiteindelijk heb ik iets kunnen bewegen waardoor ze me gevonden hebben. Na 4 uren werd ik bevrijd en naar het ziekenhuis gebracht. Ik heb daar 14 dagen in coma gelegen. Er waren 50 doden en 200 gewonden, b.v. bij ons naast was het hele gezin (ouders + 3 kinderen) overleden. Na bijna een jaar heb ik het ziekenhuis mogen verlaten na allerlei behandelingen want ik had overal glassplinters, zware hersenschudding en een verbrijzelde hand.''
Alweer 1 jaar later,op zondag 26 juli 1942, tussen acht en negen uur 's morgens, werden enkele huizen in de Sporenstraat, Achter het Vleeshuis, de Platielstraat en het Amorsplein getroffen. Ook op de pastorie van de O.L. Vrouwekerk - op de hoek van de Havenstraat en de Plankstraat - viel een bom. Gevolgen: elf doden, drie zwaar gewonden en een tiental lichtgewonden.
Dit waren allemaal bombardementen die voor enkele inwoners grote gevolgen hadden. Toch was er ook nog ''geluk''. In de avond van 5 oktober 1942 ontsnapte de binnenstad namelijk aan een grote ramp. Meer dan tachtig brand- en fosforbommen werden daar afgeworpen. De meeste ontbrandden daarvan niet. Als dat wel was gebeurd dan waren de gevolgen voor de Maastrichtse binnenstad niet te overzien geweest. Nu konden de Maastrichtse burgers de dagen die op het bombardement volgden, nog naar de bommen gaan zoeken en ze inleveren bij het hoofdkwartier van de luchtbeschermingsdienst in het ''Dinghuis''.
De komende jaren zouden uiteraard nog kleine bombardementen volgen,maar zonder grote gevolgen. Het bombardement op vrijdag 18 augustus 1944 (Het zwaarste bombardement in de geschiedenis van Maastricht ooit) vlak voor de bevrijding gaat dan ook in als 'De zware vrijdag'. Om drie minuten over zes in de vooravond verschenen ineens twaalf Amerikaanse bommenwerpers boven de stad. Het waren zogenoemde vliegtuigen van het type B 17. Nog voordat het luchtalarm gegeven kon worden, lieten ze twee ladingen bommen vallen. Hun doelwit was de spoorbrug. De geallieerden wilden zo de verbinding naar Aken afsnijden voor de Duitse troepen, die vanuit België op de vlucht waren. De spoorbrug werd nauwelijks getroffen en bleef intact.
De meeste bommen vielen op twee dichtbevolkte woonbuurten: het `Roed Dörrep' op de Wycker Maasoever en het `Krejje Dörrep', het Quartier Amélie, op de Maastrichter oever. Deze laatste wijk zou nooit meer worden herbouwd. De gevolgen waren weer groot: 92 Maastrichtse burgers en 17 Duitse soldaten werden gedood. Er waren meer dan honderd gewonden, van wie velen zwaar. 325 huizen werden getroffen waarvan er 29 totaal vernield en 26 onherstelbaar beschadigd werden. De overige 270 getroffen panden waren min of meer te herstellen. 1550 mensen waren in een keer dakloos geworden. Twee volle dagen was men bezig de lijken onder het puin vandaan te halen. De begrafenis van deze slachtoffers was indrukwekkend.
''In augustus 1944 werd de spoorbrug gebombardeerd maar deze werd grandioos gemist , zodat de bommen op de huizen vielen op de Franciscus Romanusweg en in het Kraaiendorp bij de Papierfabriek. Er waren toen meer dan 100 doden en meer dan 250 gewonden. Ik zelf was op dat moment bij een vriend, op de Franciscus Romanusweg en heb voor mijn leven gerend naar op de Griend gelegen schuilkelders. Dat was een enorme ravage. Daarna hebben we 3 dagen aan een stuk door geholpen met oppruimen en gewonden verzorgen.''
De Bombardementen die hierboven zijn beschreven waren een van de opvallendste en grootste bombardementen in de oorlogsjaren van Maastricht.
© Robin Hageman
|
).