Het is nu vr maart 29, 2024 12:48 am




Forum gesloten Dit onderwerp is gesloten, je kunt geen berichten wijzigen of nieuwe antwoorden plaatsen  [ 69 berichten ]  Ga naar pagina 1, 2, 3, 4, 5  Volgende
Het schietincident op de Dam, 7 mei 1945 
Auteur Bericht
gefreiter robin
Bericht Het schietincident op de Dam, 7 mei 1945
Het schietincident op de Dam is een vrij bekende gebeurtenis aan het einde van de oorlog. Wat misschien minder bekend is is dat de BS het vuur beantwoordde en dat er verschillende gevechten uitbraken tussen BS en de vertrekkende duitsers op verschillende lokaties in de stad.
Ik werk in het gebouw op de hoek van Paleisstraat en de Kalverstraat. Dit gebouw werd in de oorlog gebruikt door de Kriegsmarine maar is beter bekend als de grote club der industrieelen vanwaaruit de duitsers het vuur opende op de menigte.
In de loop der jaren zijn er verschillende film academie studenten geweest die een korte documentaire over het incident op de Dam gemaakt hebben. Daarbij kwamen zij op locatie filmen en kreeg ik de kans om het verhaal van twee verschillende ooggetuigen te kunnen horen. Mijn intresse in dit onderwerp nam toe.

Even een korte impressie van wat deze mensen vertelden. Ik heb geen namen (helaas!) want deze mensen kwamen voor de opnames en ik was toevallig in de buurt.
Een mevrouw stond als meisje van 15 voor de nieuwe kerk en trok zich al snel terug achter het paleis, zij zag nog wel dat de duitsers vanaf de balkons en vanaf het dak het vuur opende op de menigte en dat voor de nieuwe kerk en voor het gebouw waar nu de ABN-AMRO in zit verschillende mensen geraakt werden.

Een bejaarde man die hierna voor de camera kwam zat zelf bij de BS, hij stond in de buurt van het spreekgestoelte wat gebouwd was voor een toespraak die de burgemeester zou houden ter ere van de bevrijding (dit was de reden waarom er zoveel mensen op de dam verzameld waren, bovendien werden de geallieerden in de stad verwacht).
Hij verteld dat de BS vanuit de paleisstraat vanaf de nieuwezijdsvoorburgwal het vuur beantwoorde op de duitsers op het balkon. Zelf is hij via de kalverstraat het Rokin op gekomen en heeft daar met collega's verder afgewacht.
Wij hebben de gevel rond de balkons geinspecteerd na dit verhaal en inderdaad kogelgaten in de zandsteen gevonden rond het eerste balkon vanaf het hoekbalkon.
Wat ik heel interessant vond was het volgende, volgens hem waren er britse verkenners in de stad en waren er op dat moment ook een aantal te voet op de dam aanwezig, dit is volgens hem de reden waarom de duitsers het vuur openden, niet op burgers maar op de engelsen! Lijkt me nogal lastig te bevestigen helaas!
Deze BS'er vertelde ook dat de duitsers in een panserwagen (zo beschreef hij het) al schietend (op BS'ers?) over het Rokin richting het station vertrokken. Het Centraal station was bezet door een detachement BS'ers in anticipatie dat de duitsers deze belangrijke installatie nog wilden opblazen voor zij vertrokken. Ook dit gevecht op het stationplein is bekend, hier het verhaal van wat zich daar afspeelde: http://www.veteranen-online.nl/won/station.htm

Wie heeft nog meer informatie over de gevechten in de stad op 7 mei 1945, ik weet dat er ook op de amstelveense weg gevochten is bij de ingang van het Vondelpark maar kan er weinig anders dan foto's over terugvinden.

Beelden impressie:
http://www.nederlandsfotomuseum.nl/nl/i ... 4&offset=1


ma jun 05, 2006 11:03 pm
Erik_C
Bericht 
Hier vind je enige informatie en links.


di jun 06, 2006 1:15 pm
Harro
Bericht Re: Het schietincident op de Dam, 7 mei 1945
er is vrij veel informatie over de schietpartij op de Dam waarbij 22 mensen omkwamen. In het relaas dat ik hier nu lees zitten echter behoorlijk was nieuwe cq. twijfelachtige elementen. Het verhaal was altijd dat de Duitsers stonden te wachten op ontwapening en uit angst voor de dreigende, uitzinnige massa op de Dam de Groote Club binnen vluchtten en vanaf het dak het vuur openden. Een pantserwagen die over het Rokin vertrok (dat is overigens richting Munt en niet CS) is mij onbekend.

Mijn oma, nu 90 jaar oud, was vanaf het begin op de Dam aanwezig. Zij vluchtte de Warmoesstraat in. Mijn overleden opa wist te ontkomen doordat de etalageruiten van de Bijenkorf onder druk van de angstige mensenmassa bezweken waardoor hij, en tientallen anderen, door de etalage het pand binnen konden vluchten.

Ik heb al langer het voornemen haar verhaal, dat ik al meerdere malen van haar hoorde, in MP3 op te nemen. Deze opname zal ik dan via msn en email beschikbaar stellen voor geïnteresseerden.


di jun 06, 2006 2:37 pm
Harro
Bericht 
Overigens, Robin, er waren geen Engelsen in de buurt. De menigte keek uit naar de Canadezen.

Klik HIER om originele filmbeelden te bekijken op de website van het Gemeentearchief Amsterdam.

De begeleidende tekst rept trouwens niet van een pansterwagen over het Rokin of wilde acties bij het station. Ik vrees dat over deze gebeurtenis heel veel broodje aap verhalen bestaan. Het Gemeentearchief schrijft...
Citaat:
Bloedbad

Twee dagen na de capitulatie, op 7 mei 1945, richtten Duitse soldaten nog een bloedbad aan onder de menigte die op de Dam de capitulatie vierde. Zij schoten vanuit de Grote Club, op de hoek van de Kalverstraat en de Paleisstraat, op de feestende Amsterdammers. Er vielen zo’n 20 doden en 119 gewonden. Dramatische filmbeelden tonen de paniek onder de uiteenvluchtende mensen.

Verstoorde feestvreugde

De feestende menigte had zich op 7 mei op de Dam verzameld om de Canadese bevrijders op te wachten. Op vrijdagavond 4 mei had de radio al gemeld dat Duitsland zich had overgegeven, maar Amsterdam was toen nog vol met Duitsers. Het Parool van 7 mei kondigde de komst van de Canadezen aan.

Dronken Duitsers

Rond 15 uur begonnen dronken Duitse mariniers vanaf het balkon van de Grote Club op de hoek van de Kalverstraat op de feestvierende menigte te schieten. De aanleiding is nog steeds onduidelijk. Misschien wekte de arrestatie van 2 Duitse militairen op de hoek van de Paleisstraat en de Spuistraat hun woede.

Draaiorgel

De vluchtende mensen probeerden dekking te zoeken voor de kogels achter een lantaarnpaal en achter een klein draaiorgel, dat de feestvreugde had begeleid. Het draaiorgel, ‘Het Snotneusje’ genaamd, bevindt zich nu in het Amsterdams Historisch Museum en staat op de lijst van beschermd Nederlands cultuurbezit.

Bevrijding

Een paar dagen na het bloedbad op de Dam trokken de eerste Canadese jeeps werkelijk Amsterdam binnen, gevolgd door legertrucks en pantserwagens. Een uitzinnige menigte Amsterdammers wachtte de Engelse en Canadese bevrijders op bij de Berlagebrug, getooid met vlaggen en oranje uitdossingen. Dagenlang vierden de Amsterdammers feest. Filmopname van de beschieting op de Dam, 7 mei 1945


di jun 06, 2006 2:47 pm
Harro
Bericht 
Documentatiegroep 40-45. Weer een andere versie...
Citaat:
Slagveld op de Dam

Het grootste drama voltrok zich echter op de Dam in Amsterdam, op maandag 7 mei. In afwachting van de komst van Canadese bevrijders, die pas een dag later arriveerden, zag het er zwart van de mensen. Kort na 15.00 uur vielen er plotseling schoten. Duitse manschappen van de Kriegsmarine, die zich verschanst hadden in het gebouw van de Grote Club aan de ingang van de Kalverstraat en BS'ers schoten op elkaar. De Duitsers schoten vanaf het balkon met machinegeweren. Onder de strijders waren geen slachtoffers te betreuren, maar onder de gewone burgers, die in paniek probeerden weg te vluchten, vielen tweeëntwintig doden en zestig zwaargewonden.

De veertienjarige Gita zag het voor haar ogen gebeuren, voordat zij schuilde in het rooms-katholieke kerkgebouw. Aangrijpend is haar beschrijving in de brief aan haar nicht: ,,'t Was ontzettend. Je snapt, duizenden mensen op de been. Dan ineens schieten. Een paniek was 't. Een pierement stond juist 't Wilhelmus te spelen, toen z'n achterwiel eraf werd geschoten, waardoor hij jammerlijk ene vreselijk valse kreet slaakte en toen scheef zakte. De BS schoot vanachter stellingen, kinderwagens, auto's enz. Baby's en kleine kinderen lagen vertrapt op de Dam. Mensen om je heen zakten stervend in elkaar. Een ogenblik was 't een slagveld. Toen waren de mensen weg en lagen er alleen nog lijken en gewonden plus tasjes, kinderwagens, portefeuilles. 't Was gewoon een hel.''

Het schietincident is nooit onderzocht. Over de aanleiding bestaan verschillende lezingen. De gangbare in die tijd was dat de Duitsers een collega te hulp schoten, die voor hun ogen in een vuurgevecht was geraakt met een BS'er. Loe de Jong voert in Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog een getuige op met een andere verklaring. Op een wagen zouden vrouwen zijn aangevoerd, die het hielden met de Duitse soldaten. Deze 'moffenmeiden' werden kaalgeknipt en met menie of teer besmeurd. Ze krijsten en riepen om hulp. Toen werd er in het tumult geschoten. De rust keerde weer toen BS-commandant Overhoff een Duitse kapitein optrommelde. Gezamenlijk liepen zij de Grote Club in waarna de Duitse officier scheldend en dreigend zijn mannen tot de orde riep.


di jun 06, 2006 2:53 pm
gefreiter robin
Bericht 
bedankt voor alle informatie Harro!

Ik geef toe dat het twijfelachtige verhalen zijn, is stond er ook maar toevallig bij en hoorde twee bejaarde mensen spreken die zeiden dat ze erbij waren.
Het gevecht bij het station heeft echter wel degelijk plaatsgevonden hoor! In hal van het station bij de hoofdingang is een marmeren plaquette die deze gebeurtenis en voornl het snevelen van de 2 bs'ers herdenkt. Op dit moment is dit gedeelte helaas afgesloten vanwege de aanleg van de noord-zuid lijn.

De duitsers schoten overigens vanuit de grote club ook vanaf het balkon, daar zat op dat moment een balzaal, ik heb hier enkele jaren achter hetzelfde raam mijn bureau gehad en heb de kogelgaten met mijn eigen ogen in de gevel gezien.

en eh...ja idd, canadezen, toen ik het schreef twijfelde ik al, ik dacht ook dat het canadesen moesten zijn maar vond op de veteranen site dat het engelsen zouden zijn.

Weet jij nog iets over het gevecht op de amstelveense weg?

grt!


di jun 06, 2006 7:49 pm
gefreiter robin
Bericht 
Ik heb nog een bron gevonden die ook meld dat er een duitse wagen over het Rokin richting CS al schietend langs de dam kwamen. Van de site veteranen online:


ik citeer:
"Vanaf de eerste schoten probeerden de burgers een goed heenkomen te zoeken op het Damrak en in de aanliggende straten. Later klonken er nog meer schoten, vanuit de hoek van het Rokin, toen de Grune Polizei hevig schietend probeerden met hun overvalwagen over de Dam het Centraal Station te bereiken."

en verderop in de tekst:

"Om half vier meldde Klaver vanuit de hal van het station, dat de Grüne Polizei met zo'n 30 man op de brug bij het Victoriahotel in de richting van het Damrak in stelling kwamen, waaronder mogelijk de Polizisten, die eerder hevig schietend de Dam passeerden."

Dat zijn twee onafhankelijke bronnen die hetzelfde melden.

Ik zag trouwens aan het begin van de filmbeelden van het gemeente archief twee BS'ers met geweren vanaf de nieuwezijdsvoorburgwal de paleisstraat inschieten staande bij de hoek van het paleis, dat gedeelte van het verhaal van de goede man die ik hoorde spreken klopt dus!

Dat samen met een andere bron die ook de schietende duitse wagen meld doet mij zijn verhaal toch wat meer vertrouwen.


di jun 06, 2006 11:24 pm
Harro
Bericht 
gefreiter robin schreef:
Dat samen met een andere bron die ook de schietende duitse wagen meld doet mij zijn verhaal toch wat meer vertrouwen.

Hoeveel bronnen hebben we dan? Als de BS'er die jij sprak dezelfde is die ook aan veteranen online meewerkte dan hebben we slechts één bron. Klver meldt immers geen overvalwagen. Van de BS'er is ook onduidelijk of hij de wagen zelf gezien heeft.


di jun 06, 2006 11:42 pm
gefreiter robin
Bericht 
Heel kritisch, maar ook zeker waar! Ik wil te graag :P


wo jun 07, 2006 11:53 am
Haen
Bericht 
Door de jaren heen heb ik zeker een dozijn verschillende versies van dit incident gehoord.
Niemand WEET eigenlijk de Wie, Wat, Waar, en Waarom.
Eén versie die ik hoorde van een kriegsmarine matroos, die 'er bij" was, was dat de B.S., ineens vol zat met lui die ook nog eventjes mee wilden doen.
Het was, volgens hem, een van DIE groepen die het hele incident hadden uitgelokt.
Ze dachten dat de Britten vlak bij waren en ze dus lekker veilig voelden.
Tot hun misrekening kwamen ze pas een dag later.
Oh well.
Vergeet niet dat er DRIE zijden zijn aan elk incident. Jouw verslag. Mijn verslag, en de FEITEN :)
HN


za jun 10, 2006 10:09 pm
Roel R
Bericht 
Wat voor Duitsers waren het nu precies? Wat moet ik verstaan onder Mariniers?


za jun 10, 2006 10:20 pm
Haen
Bericht 
Het waren 'Kriegmarine'. Matrozen, en Officieren. die daar gelegerd waren. De Officieren, omdat ze daar ingekwartierd waren, en de Matrozen om dat ze het wacht peloton waren.
Er waren geen duitse Mariniers bij betrokken. die hadden betere dingen te doen dan wacht te lopen. :wink:
HN


zo jun 11, 2006 7:54 pm
marloes
Bericht 
Niemand weet precies wat er nu gebeurt is.
Ik had begrepen dat er wel al een canadees voertuig over de dam was gekomen maar deze weer was vertrokken zonder dat duitsers, NBS of canadezen het vuur opende.
Achter het paleis op de dam was op een gegeven moment een schietincident, NBS wilde Duitsers aanhouden, deze negeerde stopsignalen en er werd geschoten.
De Kriegsmarine zal al een poosje in de club, ze zagen vanaf het balkon misschien de schietpartij op de hoek van het paleis, ze zullen het wel gehoord hebben.
Tussen het publiek liepen ook gewapende NBSers maar deze waren nog steed slechter bewapend en georganiseerd dan de Duitsers.
En de stad zat nog vol met Duitsers, hele gebieden waren nog afgezet en verboden gebied, weinig Duitsers leken zich echt zorgen te maken, overal kwam je ze nog tegen.
Feit blijft het dat de kriegsmarine opeens het vuur opende op het publiek, misschien uit angst, woede of omdat ze dronken waren.

Hier een Netwerk special;
http://www.netwerk.tv/index.jsp?p=items ... k&a=112526

Hier nog een indrukwekkend filmpje, wat een dapperheid van die mensen die gewonden gingen helpen, zou dat nu nog gebeuren?
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/sch ... _mei_1945/

Het blijft jammer dat men toendertijd niet de namen noteerde van de betrokkenen en er een onderzoek van kwam.


vr dec 22, 2006 4:33 am
Ries
Bericht Re: Het schietincident op de Dam, 7 mei 1945
Mooi initiatief om dat incident eindelijk eens tot op de bodem uit te zoeken. Al vraag ik me af wat het nut van zo'n 'memorial' is.


ma dec 16, 2013 2:16 am
STCOKL
Bericht Re: Het schietincident op de Dam, 7 mei 1945
Nou vooruit dan, hier nog een andere situatie die (volgens mij en de NIOD ) de echte is die de schietpartij veroorzaakte.

Na de Duitse capitulatie waren er overal nog Duitse eenheden aanwezig. De berichtgeving liep stroef maar bereikte toch zo goed als alle desbetreffende gelegerde. Een capitulatie is puur een militaire aangelegenheid (overgave aan de vijand) die contractueel is ondertekend met een garantiebescherming. Zoals een ieder snapt heeft de BS hierin dus geen enkel recht en werd dan ook opgeroepen zich niet bij de ontwapening te bemoeien. (dat bericht was ook vereist en onder de BS verspreid!!)

Omdat de geallieerde in aantocht waren verzamelde er zich een grote menigte (burgers) op de Dam echter, zoals een ieder snapt springen er bij een capitulatie ook honderden aan verzetsstrijders en BS'ers (en NSB'ers) op die zich als held willen tentoonstellen. De regel bij een capitulatie blijft echter onveranderd, afname wapens loopt alleen via de geallieerde.
*en daarbij gaat het fout!!*

Diverse BS'ers willen op of rond de Dam diverse Duitse militairen ontwapenen echter, de Duitsers weten dat dat niet de bedoeling is en geven hun wapens niet af. Er wordt geduwd/getrokken en er breekt een vechtpartij tussen de BS en de Duitse militaire uit.

Vervolgens schiet een BS'er een Duitse soldaat op straat dood en breekt er een korte schietpartij uit. De militaire vluchten weg en het gerucht over standrechtelijk executies gaat razendsnel rond. De aanwezige militaire (die naar beneden keken van het dak van de grote club paleisstraat & en die in het torentje boven het diamond center zaten, worden door de BS beschoten en vuren in paniek terug.

De chaos is compleet en er wordt kruislings geschoten en er vielen meerdere doden.

Na de oorlog is dit incident voor het internationaal gerecht geweest, de Duitse militaire zijn allemaal vrijgesproken!!

Case closed


wo jan 08, 2014 11:20 pm
Geef de vorige berichten weer:  Sorteer op  
Forum gesloten Dit onderwerp is gesloten, je kunt geen berichten wijzigen of nieuwe antwoorden plaatsen  [ 69 berichten ]  Ga naar pagina 1, 2, 3, 4, 5  Volgende


Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 16 gasten


Je mag geen nieuwe onderwerpen in dit forum plaatsen
Je mag niet antwoorden op een onderwerp in dit forum
Je mag je berichten in dit forum niet wijzigen
Je mag je berichten niet uit dit forum verwijderen

Zoek naar:
Ga naar:  
cron
Alle rechten voorbehouden © STIWOT 2000-2012. Privacyverklaring, cookies en disclaimer.

Powered by phpBB © phpBB Group