Het is nu do maart 28, 2024 12:29 pm




Forum gesloten Dit onderwerp is gesloten, je kunt geen berichten wijzigen of nieuwe antwoorden plaatsen  [ 1 bericht ] 
De executie van sergeant Meijer en de onwil van de politiek 
Auteur Bericht
Ries
Bericht De executie van sergeant Meijer en de onwil van de politiek
Ik blijf het schokkend vinden dat sergeant Meijer, die het slachtoffer werd van de enige generaal die in mei 1940 wegens onbekwaamheid uit zijn functie werd gezet, en die de militaire rechtbank – in strijd met de algemene beginselen van het strafprocesrecht, zoals vastgesteld door minister Polak in 1970 - op ongeoorloofde wijze onder druk zette, nog steeds niet op eerherstel mag rekenen. De dood van sergeant Chris Meijers diende geen enkel doel, was onterecht en de politiek weigert e.e.a. postuum recht te zetten. Het relaas:

Regering houdt deksel op doofpot van omstreden executie

De fatale vlucht van sergeant Meijer

Door ANDRE HORLINGS

De naam van sergeant Chris Meijer komt niet terug op op de gedenknaald in Rheden. Minister Voorhoeve van Defensie ziet geen aanleiding voor rehabilitatie van de man, die op 12 mei 1940 door de krijgsraad ter dood werd veroordeeld en binnen enkele uren terechtgesteld, omdat hij zonder toestemming zijn legerpost op de Grebbeberg verlaten had. Er zijn, aldus Voorhoeve, geen nieuwe feiten aan het licht gekomen die nader onderzoek of rehabilitatie rechtvaardigen.

Dat was deze week het antwoord op kamervragen van Jan Marijnissen van de Socialistische Partij, naar aanleiding van een indrukwekkende tv-documentaire die op 28 december vorig jaar door de VPRO werd uitgezonden. Het betekende een enorme teleurstelling voor mevrouw J.W. Poelder uit Doesburg, een nicht van sergeant Meijer, en voor mevrouw Marianne Voortman uit Deventer, die sinds de dood van haar vader diens streven om eerherstel voor de sergeant te bereiken onverminderd voortzette. Want de 'oude' feiten maakten al bijna 28 jaar geleden duidelijk dat er in 'de zaak van sergeant Meijer' enkele fatale vormfouten zijn gemaakt.
Van desertie in de zin van 'weglopen met het doel zich blijvend aan de dienst te onttrekken' was geen sprake. De generaal die de aanklacht verzorgde probeerde de krijgsraad te be¨invloeden en werd nauwelijks een dag later volstrekt overspannen uit zijn functie gezet en naar huis gestuurd (al werd hij later weer in ere hersteld). De executie werd binnen enkele uren voltrokken; de voorgeschreven termijn van minimaal 48 uur na het uitspreken van het vonnis werd genegeerd. En van een 'afschrikwekkend voorbeeld' was geen sprake, want niemand werd over de fatale terechtstelling ingelicht; Meijers moeder hoorde de waarheid pas 28 jaar later.
Maar al in 1948, toen de 'zaak-Meijer' nog volstrekt onbekend was, werd de naam van Chris Meijer verwijderd van het oorlogsmonument waarmee de gemeente Rheden zijn slachtoffers van de Duitse inval eerde. Een brief van een anoniem gebleven 'oud-strijder' was daarvoor voldoende. Generaal Harberts?

Een geheime executie

In 1970 sloeg de onthulling van dr. L. de Jong, in deel 3 van 'Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog', in als een bom: op 12 mei 1940, op de derde dag van de oorlog, was een sergeant die op de Grebbeberg dienst deed ter dood veroordeeld wegens desertie. Aanleiding was het feit dat generaal Jacob Harberts, de commandant van het IIe legerkorps, in zijn hoofdkwartier in Doorn - ruim twintig kilometer van het front - een 'schandelijk falen' van zijn soldaten constateerde, die 'onvoldoende weerstand' hadden geboden aan 'niet meer dan honderd man vijand'. Dat de SS-Standarte 'Der Fuhrer' was uitgerust met de modernste middelen en tot de tanden was bewapend, terwijl de povere Nederlandse verdedigingscapaciteit ook nog eens werd geteisterd door haperende telefoonverbindingen en gebrek aan munitie liet hij daarbij buiten beschouwing. ,,Inzicht in de kracht van de Duitse aanval had generaal Harberts niet'', constateert De Jong droogjes.

Toen ook nog bleek dat inmiddels 'zeker vele tientallen militairen' naar het westen waren gevlucht ,,moest, meende de generaal, onmiddellijk een afschrikwekkend voorbeeld worden gesteld: een dier vluchtelingen moest veroordeeld en gefusilleerd worden''. Het oog viel op een vaandrig die zijn stelling had verlaten en met zijn mannen in Amerongen was aangehouden. Maar, zo citeert De Jong de generaal, ,,er bleken enkele haken en ogen aan dit geval te zitten, waardoor het twijfelachtig was of de krijgsraad de doodstraf zou uitspreken. Er was in de tussentijd echter een veel duidelijker geval voorgekomen van een sergeant die, onder het voortdurend verkondigen dat de Grebbeberg gevallen was, terugtrok en zijn terugtocht reeds had voortgezet tot Nieuwersluis''.

Barbertje was gevonden. En Barbertje moest hangen. De generaal maakte de krijgsraad voor het begin van het proces duidelijk dat ,,slechts een straf op zijn plaats was: de doodstraf''; de auditeur-militair, die begreep dat Harberts daarmee te ver was gegaan, wees de leden erop dat zij zich daardoor niet mochten laten be¨invloeden. ,,De sergeant kreeg geen jurist als verdediger, doch slechts 'een militair met rechtskennis', meldt De Jong. ,,De doodstraf werd ge¨eist, het vonnis uitgesproken, door generaal Harberts bekrachtigd en nog die zondag voltrokken - de eerste executie in den lande sinds in 1854 in Amsterdam een Duitser die een drievoudige moord had gepleegd, opgehangen was. De fusillering van de sergeant werd overigens niet bekend gemaakt; enig algemeen effect kon van het gebeuren dus niet uitgaan.''

Het 'zachte eitje'
Na de oorlog trok de affaire eerst in beperkte kring de aandacht. In 1948 erkende Harberts voor de 'Enquetecommissie Regeringsbeleid 1940-1945' zijn poging tot be¨invloeding. ,,Ik ben mij er volkomen van bewust dat geen enkele autoriteit het recht heeft een rechterlijke instantie te influenceren. Ik achtte het echter beslist noodzakelijk omdat ik mij realiseerde dat de officieren van onze vredesopleiding, opgevoed in de mentaliteit van - laat ik het populair noemen - 'het zachte eitje', er wel eens tegen op zouden kunnen zien, die militair ter dood te veroordelen.''

De zaak kreeg in 1967 ruchtbaarheid door twee artikelen in het Nederlands Juristenblad. De verhalen werden met verbijstering gelezen door J.F.A. Boer, journalist bij Het Parool. Hij besloot de affaire tot op de bodem uit te zoeken. Hij interviewde honderden betrokkenen - familie, soldaten die onder de sergeant hadden gediend, juristen en andere deskundigen - en werkte stapels documenten door. Enkele maanden voor de publicatie in april 1970 stierf hij echter aan een hartaanval; zijn dochter voltooide het werk aan de hand van zijn aantekeningen. Het zeer gedetailleerde en overtuigende boek, 'De zaak van sergeant Meijer', trok grote aandacht.

Linie systematisch onder vuur
Sergeant Meijer en zijn mannen lagen in stelling op de Laarschenberg, de noordelijke helling van de Grebbeberg, dichtbij Ouwehands Dierenpark. Het Duitse leger had op 10 mei Wageningen bereikt. In de nacht kleurde de hemel rood van de branden die intussen woedden in de geevacueerde stad. Volgens De Jong wemelde het ter plekke bovendien van de geruchten dat de verscheurende dieren als de leeuwen en de krokodillen losgelaten waren. In werkelijkheid waren ze afgemaakt, maar wel waren de hokken van de apen en de exotische vogels opengezet, zodat in de direkte omgeving de apen van boom tot boom slingerden en de vogels 's nachts krijsend op de takken zaten. Onbekend is overigens of ook de eenheid-Meijer daar last van had.

Feit is dat in de vroege ochtend van 11 mei de Duitse aanval begon op de 'voorpostenstrook'; de laatste verdedigingslinie tussen Wageningen en de rivier de Grift. Al snel sloegen ook op de Laarschenberg, enkele kilometers naar het westen, de eerste granaten in. Volgens het meeslepende verslag van Boer namen de Duitsers systematisch de hele linie van de Rijn tot het dorpje Achterberg onder vuur, van links naar rechts en terug, zodat er steeds een korte vuurpauze was. Vanuit de stelling waren de vijandelijke troepen echter onzichtbaar, en voor de twee kanonnen onbereikbaar, want men beschikte uitsluitend over pantsergranaten, bestemd voor naderende tanks. De 15 brisantgranaten per kanon, waar men 'recht' op had en die veel verder reikten, waren niet verstrekt. Een duidelijk zichtbare Duitse verkennerspost in Wageningen bleef daardoor ongemoeid.

Vaststaat dat Meijer een ordonnans opdracht gaf een poging te wagen om aan brisantgranaten te komen, maar die projectielen waren er gewoon niet. De bombardementen gingen onverminderd door, zonder dat er iets aan gedaan kon worden. 'We zitten hier gewoon zelfmoord te plegen', concludeerden enkele mannen. Twee maal probeerde Meijer contact te krijgen met een officier, maar de naburige luchtafweer bleek intussen te zijn weggetrokken en de weg naar een andere eenheid werd versperd door een loopgraaf die een voltreffer had gekregen en waar twee militairen waren bedolven onder zand, balken en schotten. Meijer concludeerde dat de situatie hopeloos was. Hij gaf het bevel: 'Stuk eruit, achteruit', liet de munitie op de trekker laden en koppelde ¨e¨en kanon er achter. ,,We gaan terug tot achter de Waterlinie. Daar kunnen we misschien nog iets doen'', zei hij tegen 'zijn' korporaal Bult. En toen vertrok de eenheid, Meijer op de motor voorop, weg van het dodelijke granaatvuur.

Een onbegrijpelijk besluit
Er volgde een kort oponthoud op de fruitkwekerij Plantage Willem III, waar Meijer verklaarde dat de situatie op de Grebbe 'hopeloos' was. Daarna reed de kleine kolonne door, zonder stoppen, via Elst, Amerongen en Leersum, in Doorn vrijwel langs het hoofdkwartier van generaal Harberts, verder naar Driebergen en om Utrecht heen naar Nieuwersluis en Loenen aan de Vecht, west van de Nieuwkoopse Plassen en dus de Waterlinie. Men passeerde rond de vijftig controleposten, maar werd nergens aangehouden. Dat had het einde van de rit betekend, want niemand kende het benodigde wachtwoord. Kennelijk wekte het 'open' vervoer van een kanon met munitie geen enkele argwaan. Maar het is onbekend waarom Meijer zich nergens bij een van de vele commandoposten meldde; de mannen hadden onderweg geen enkel contact. Ook Boer staat machteloos: ,,Niemand zal ooit meer in staat zijn dit bevredigend te verklaren.''
In Loenen waren de mannen aan koffie toe. Andere bezoekers van het koffiehuis leidden uit hun gesprekken af dat de soldaten rechtstreeks van het front kwamen en lichtten de plaatselijke veldwachter in. Die belde de kazerne in Nieuwersluis en kreeg opdracht de militairen daarheen te dirigeren; hij reed voorop op de fiets. Het zou een koud kunstje zijn geweest om te ontsnappen: gewoon gas geven. Maar de troep volgde gehoorzaam; werd in de kazerne tijdelijk zelfs als versterking gezien, want er waren geruchten dat er in de omgeving vijandelijke parachutisten rondzwerfden en de mannen zochten mee. Maar tijdens het verhoor viel het woord 'desertie'.

De volgende dag, Pinksterzondag, werd de eenheid naar Doorn getransporteerd, waar een timmerman inmiddels opdracht had gekregen om voor tien kisten te zorgen, terwijl op het kerkhof tien gaten werden gegraven. Het proces, tegen Meijer alleen, was kort. Zijn 'redeloze vlucht van het slagveld' werd bestraft met de doodstraf. Hij mocht twee brieven schrijven, aan zijn ouders en verloofde: ,,Ik ben ernstig gewond; ik ga sterven.'' Enkele uren later leidde de 'militair met rechtskennis', die tevergeefs als advocaat was opgetreden, het executiepeloton. Meijer weigerde de blinddoek.

Legerkorps 'over het algemeen laf'
De onhullingen, kort voor de herdenkingen van 1970, eerst door dr. L. de Jong en aangevuld door Parool-journalist Boer, sloegen in als een bom. Jaap van Meekren en Ria Bremer riepen op 25 april in AVRO's Televizier generaal Harberts ter verantwoording. Zijn woorden wekten in heel Nederland verbijstering. De houding van het Tweede Legerkorps was ,,over het algemeen laf'' geweest; ,,er waren kerels op de vlucht, er werden witte vlaggen gehesen, er was een spreekkoor bij de Grift dat 'Wir wollen kapitulieren' oefende''. Hij zou 'de zaak-Meijer' nu net zo aanpakken; het be¨invloeden van de krijgsraad gebeurde ,,in het belang van het vaderland''. 's Avonds werd zijn huis belaagd door woedende oud-Grebbesoldaten. De volgende dag nam Harberts de wijk naar Engeland, waar hij in 1971 overleed.
De ontzetting vond een hoogtepunt op 4 mei 1970, toen duizenden voormalige Grebbestrijders voor de Dodenherdenking naar Dieren kwamen, waar bij het graf van sergeant Meijer een erewacht was opgesteld. 'Omdat verder strijden zinloos was, trok hij zijn mannen terug. Hen spaarde hij, doch zelf kreeg hij de kogel, God lieve hemel, van een landgenoot', verwoordde een kaartje aan een bloemstuk het algemeen gevoelen.

Het PvdA-tweede kamerlid Lens stelde kamervragen: 'Kan de Minister zijn opinie geven over de executie van sergeant Meijer op 12 mei 1940 en de procesgang die daaraan voorafging?' De ministers Den Toom van Defensie en Polak van Justitie gingen de voetangels en klemmen behoedzaam uit de weg en beperkten zich tot de poging tot be¨invloeding: ,,Nadien hebben verschillende van de toenmalige functionarissen bij de Krijgsraad verklaard dat zij zich door de toespraak van de commanderend generaal niet be¨invloed achtten''. De overige omstandigheden bleven buiten beschouwing.

Marianne Voortman en mevrouw Poelder hadden, na de VPRO-documentaire van 28 december, al hun hoop gevestigd op rehabilitatie van sergeant Meijer. Een actie via streekbladen (informatie: tel. 0570-649592) leverde al 800 handtekeningen op. Maar volgens minister Voorhoeve zijn geen 'nieuwe feiten' aan het licht gekomen. De naam van sergeant Meijer komt niet terug op de gedenknaald in Rheden. De doofpot van de 'oude feiten' blijft dicht.

© Andre Horlings (WUGO), http://www.oocities.org/capitolhill/155 ... geant.html

‘Deserteur’ Meijer in meidagen 1940 onwettig geëxecuteerd

Van onze verslaggeefster Anna van den Breemer − 21/05/10, 12:08

De SP dringt aan op eerherstel voor de geëxecuteerde Nederlandse militair Chris Meijer die in de meidagen van 1940 werd geëxecuteerd wegens desertie. Volgens de jurist Stan Meuwese, die werkt aan een proefschrift over dienstweigering, is de 22-jarige sergeant alleen maar doodgeschoten om als afschrikkend voorbeeld te dienen.

Afbeelding
Sergeant Chris Meijer (Collectie Otto Spronk)


Er is tijdens de Tweede Wereldoorlog een dode te veel gevallen aan de Grebbelinie, stelt Meuwese. Volgens hem valt er veel op het vonnis aan te merken. De militaire strafprocedure schrijft voor dat de uitvoering van een doodvonnis twee maal 24 uur tevoren formeel wordt aangezegd. Meijer werd echter al twee uur na het vonnis op een schietbaan in Doorn doodgeschoten.

‘Die twee dagen zouden tot afstel hebben geleid’, zegt Meuwese. ‘De dag erna werd besloten de Grebbelinie te ontruimen en op 14 mei 1940 tekende opperbevelhebber Winkelman de capitulatie.’
De wettelijke regeling uit 1922 over de voltrekking van een doodvonnis schrijft bovendien een executiepeloton van twaalf leden voor. Die dag waren er maar vijf marechaussees beschikbaar om sergeant Meijer dood te schieten. Meuwese: ‘Of het vonnis eerlijk was, is een zaak van de krijgsraad. Maar de uitvoering valt onder de directe verantwoordelijkheid van de Nederlandse regering.’

Op de bewuste zaterdagmorgen in mei 1940 verliet Chris Meijer uit Dieren zijn positie op de achterste verdedigingsstrook van het front. De verbindingen met zijn commandant waren uitgevallen en hij vroeg zich af of zijn positie wel nuttig was. Met negen manschappen en het pantserafweerkanon achter een vrachtwagen gekoppeld, vertrok hij richting de Vesting Holland. Meijer werd gearresteerd in een café in Loenen aan de Vecht waar hij koffie zat te drinken.

Meuwese houdt generaal Harberts verantwoordelijk voor het doodvonnis. Meuwese: ‘De generaal wilde een voorbeeld stellen om de Nederlandse militairen tot harder vechten aan te zetten. De dood van Meijer heeft echter nooit als voorbeeld gefungeerd, omdat het nieuws de troepen nooit heeft bereikt. Twee dagen na de executie werd Harberts uit zijn functie ontheven, omdat hij de controle over de situatie en zichzelf kwijt was.’
Volgens SP-Kamerlid Remi Poppe van de SP is het belangrijk om Meijer’s situatie goed te onderzoeken. ‘Het ging hier om een jongen van 22 jaar, midden in de chaos van de Grebbeberg, zonder verbindingen met zijn leidinggevenden. In een oorlog gaat zo veel fout waar jonge mensen de dupe van zijn.’

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nie ... eerd.dhtml



Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding


ma aug 25, 2014 9:40 am
Geef de vorige berichten weer:  Sorteer op  
Forum gesloten Dit onderwerp is gesloten, je kunt geen berichten wijzigen of nieuwe antwoorden plaatsen  [ 1 bericht ] 


Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 16 gasten


Je mag geen nieuwe onderwerpen in dit forum plaatsen
Je mag niet antwoorden op een onderwerp in dit forum
Je mag je berichten in dit forum niet wijzigen
Je mag je berichten niet uit dit forum verwijderen

Zoek naar:
Ga naar:  
cron
Alle rechten voorbehouden © STIWOT 2000-2012. Privacyverklaring, cookies en disclaimer.

Powered by phpBB © phpBB Group